Hooggevoelig – Beelddenken

Waarom dit blog over beelddenken?
Zelf heb ik nog niet zo lang geleden ontdekt beelddenker te zijn. En ik merk tijdens de gesprekken met hooggevoelige personen dat zij ook beelddenkers zijn. Het lijkt mij daarom interessant om jullie over beelddenken te informeren. Natuurlijk kan ik niet alle ins en outs hier beschrijven. Daarom een beknopt verhaal om jullie aan het denken te zetten. Misschien is het wel herkenbaar voor jou.

Wat is beelddenken?
Er is een groep mensen en dus ook kinderen, die de voorkeur hebben om meer in beelden en gevoelsmatig te denken. Van de dingen die men binnen krijgt vormen ze zich beelden en ze koppelen deze beelden aan eerder opgedane ervaringen. Bijvoorbeeld het woord roos. Ze maken zich een voorstelling van een roos en daarbij ervaren ze soms hoe hij ruikt, prikt, aanvoelt. Of ze linken aan een herinnering waarbij de roos zichtbaar was. Bijvoorbeeld een bruiloft met rozenblaadjes of een roos die ze met de verjaardag aan moeder hebben gegeven. Daarbij komt de sfeer of het gevoel wat ze op dat moment hierbij hadden om de hoek kijken. Beelddenkers maken verschillende linken en onthouden de dingen op deze manier.

Verschil tussen een beelddenker en geen beelddenker
Om het kort uit te leggen is het plaatje behorende bij deze blog een goed voorbeeld.
Wanneer iemand het woord appel zegt denkt de ene persoon meteen aan het woord appel. Denkt in de letters a-p-p-e-l. Maar een beelddenker ziet meteen een ‘echte’ appel voor zich. Voor de een kan dit een mooie rode appel zijn, maar voor een ander een heerlijke groene appel. En daarbij kan hij bij een groene appel aan de zure smaak denken. Of bij de rode appel aan hoe sappig deze is. Misschien denkt hij wel aan de appelboom bij opa en oma in de tuin. Of een appelboomgaard waar hij wel eens stiekem een appeltje geplukt heeft. Dit is allemaal afhankelijk van eerdere ervaringen die hij heeft met een appel.

Hoe werkt dit in de hersenen?
Bij een beelddenker is de rechterhersenhelft sterker ontwikkeld dan de linkerhersenhelft. De rechterhersenhelft is meer van het creatieve denken en voelen. De linkerhersenhelft is meer het talige denken. In ons huidig onderwijs wordt vooral beroep gedaan op de linkerhersenhelft. Veel verbale instructie waarin er beroep gedaan wordt op de talige kant. Helaas is dit niet de sterkste kant van een beelddenker. Daarom kan het wel eens voorkomen dat het leren minder goed op gang komt. Het zou voor hem beter zijn wanneer er een beroep gedaan wordt op de sterkere rechterhersenhelft.

Zelf meegemaakt hoe het gaat in het onderwijs
Als oud leerkracht kan ik het volgende vertellen. De jaren welke ik leerkracht mocht zijn van groep 3 waren mooie jaren. Fijn om te zien en te ervaren hoe de kinderen binnen komen en ze zo’n ontwikkeling doormaken dat ze na een half jaar al zelf woorden en zinnen kunnen lezen. De methode die ik hierbij mocht gebruiken leerde de kinderen eerst letters aan. Middels een woordplaat van een roos werd de letter r centraal gesteld. Een heel verhaal werd hier omheen verteld. Alles om maar zo goed mogelijk bij de belevingswereld van de kinderen aan te sluiten. De woordplaat was er om de visuele kant te prikkelen. Maar nu, achteraf, weet ik dat dit voor een beelddenker of hooggevoelig kind niet genoeg is. Laat ze een echte roos voelen. Er aan ruiken. Laat ze de roos zelf tekenen. Laat vertellen over momenten waarin de roos voor kwam en wat ze toen voelden. Dan zal roos nooit meer vergeten worden.
De meeste methodes bouwen het aanleren van iets op in kleine stapjes. Bijvoorbeeld eerst de letters, of bij lengtematen eerst beginnen met de cm. Voor beelddenkers / hooggevoelige kinderen is dit ontzettend verwarrend. Zij leren namelijk door eerst het grote geheel te weten / zien. Dus wat is lezen, waar gebruik je het voor? Waarom werken we met lengtematen? Dit is voor hen de kapstok – het grote geheel waaraan ze alles kunnen hangen.

Kenmerken
In mijn praktijk komen veel hooggevoelige kinderen met hun ouders. En het merendeel van deze kinderen is hooggevoelig en beelddenker. Veel kenmerken komen overeen. Ik zal er een aantal met jullie delen:

• Houden van ingewikkelde ideeën en opdrachten en deze goed uitvoeren. Maar soms falen bij eenvoudige zaken.
• Slecht kunnen tegen harde, onverwachte geluiden.
• Zwakke aandacht hebben om te luisteren, lijkt vaak niet te luisteren.
• Moeite hebben met het afmaken van opdrachten en/of schoolwerk.
• Van Lego, puzzels, computerspelletjes, televisie en het maken van dingen houden.
• Houden van kunst en/of muziek.
• Een zwak besef van tijd hebben.
• Extreem gevoelig zijn voor kritiek en emotioneel zeer gevoelig zijn.

Voorbeeld
Ik maak het geregeld mee tijdens een begeleidingsmoment. Ik vertel iets over een vliegtuig en na een poosje begint het kind te vertellen over een zwembad. ?????? Even kan ik het niet bevatten. Hoe komt ze nu bij een zwembad? Nieuwsgierig vraag ik er naar. Door mijn verhaaltje net over een vliegtuig is zij verder gaan associëren. Blijkt dat ze vorig jaar op vakantie zijn geweest. Ze zijn met een vliegtuig naar Spanje gevlogen. Laat er een mooi zwembad zijn bij het hotel in Spanje……. Daarom vertelt ze over een zwembad tegen mij. Kan ik weer mooi insteken op dingen die ze daarbij voelt en wat dat met haar deed. Want fijne herinneringen en een fijn gevoel zorgen ervoor dat je je zelfverzekerd voelt. Deze momenten van blij voelen zijn erg belangrijk. Want wanneer je je blij voelt sta je sterker. Soms heb je het hard nodig om stevig te staan door alle dingen die op je afkomen.

Eigen ervaring als beelddenker
Geef mij een boek (en tijd om het te lezen) en ik ben ‘weg’. Tijdens het lezen maak ik als het ware mijn eigen film over het verhaal. Personen krijgen een gezicht en lichaam. In mijn beleving zien ze er zo uit. Dingen die gebeuren stel ik me op mijn manier voor. Voor mij gaat het boek echt leven.
Zo heb ik ook het boek The Green Mile gelezen. Niet 1 keer maar zeker wel 3 keer. Nog steeds vind ik het een heel mooi boek. Toen de film werd uitgezonden op t.v. was ik opgewonden. Kon bijna niet wachten om het te zien. Maar o jee. Wat viel mij de film tegen zeg! De film leek helemaal niet op mijn film die ik van het verhaal gemaakt had. Dat was een domper.
Gelukkig ben ik boeken blijven lezen. En maak ik nog steeds mijn eigen film bij het verhaal. Maar kijken naar een film waarvan ik het boek gelezen heb………