Je hooggevoelig kind naar het Voortgezet Onderwijs

Je kind, een tiener, op weg naar het Voortgezet Onderwijs
Waar wij als volwassenen misschien wat vluchtig overheen stappen zijn de enorme veranderingen die het kind doormaakt wanneer hij/zij van de basisschool naar het Voortgezet Onderwijs gaat. En als je kind ook nog eens hooggevoelig is kan je kind al maanden lang hebben lopen piekeren over het achterlaten van de vertrouwde basisschool om naar die grote school te gaan. Terwijl je kind er misschien echt wel aan toe is hoor.

Zo’n overgang is wennen
Je kind heeft tijd nodig om te wennen aan de vele veranderingen. Het is heel normaal wanneer je kind hier een half jaar voor nodig heeft. Op het VO is er een andere manier van werken, leren en omgaan met elkaar. Waar zijn bijvoorbeeld al die lokalen? In elk lokaal wordt weer een ander vak gegeven. Op een dag wissel je soms wel 5 – 6 keer van lokaal om steeds naar een ander vak en docent te gaan. Tussendoor heb je ook nog pauze waarin je, of ergens buiten op het plein, of binnen in een aula wat rondhangt. Meteen zo anders met voorheen op de basisschool waarin je nog ging spelen op het speelplein. Even lekker bewegen om de opgedane prikkels te verwerken. Dat is nu veel minder.
Spannend hoor om met zoveel ‘vreemde’ kinderen bij elkaar in 1 ruimte, de aula, te moeten eten. Waar ga ik zitten? Wat zullen ze van mij vinden? Is mijn lunchpakket wel stoer genoeg? Waarom gaan die en die bij elkaar zitten? Gedachtes die continue door het hoofd van je hooggevoelig kind gaan. Tel daarbij de vele prikkels op die ze binnen krijgen. Alle geluiden, geuren, sferen, indrukken enz. Er komt ook wel heel veel op je kind af.

Zoveel docenten
Bijna elk uur heb je een andere docent. Wat een verschil met de basisschool waar je max 3 verschillende leerkrachten in een week had, naar misschien wel 6 verschillende docenten op 1 dag. Iedere docent met zijn eigen kwaliteiten en aandachtspunten. Met zijn eigen stemgebruik, manier van lesgeven en wel of niet energiek voor de klas staan.
Het duurt meestal enkele weken voordat je kind een beetje ordening heeft over wanneer hij waar naartoe moet en naast wie hij dan zit in het lokaal. En dan vallen er ineens weer lessen uit, wordt er geschoven met lesuren of wordt er een docent vervangen…… Of krijgen ze te maken met online lessen, zoals de afgelopen tijd het geval was. Wat een veranderingen allemaal.

Nieuwe vriendschappen
Niet alle kinderen uit groep 8 gaan naar dezelfde school, of hetzelfde niveau. Wellicht moet je kind juist zijn beste vriendje loslaten en nieuwe contacten leggen in de brugklas. Dat kan tijd kosten, omdat je hooggevoelig kind liever eerst de kat uit de boom kijkt. En dan zijn de meeste nieuwe vriendschappen ondertussen al gesloten. Misschien voelt je kind zich dan buitengesloten of niet bij de klas passen. Tot het moment dat je kind toetrekt naar een kind dat ook rustig, gevoelig of creatief van karakter is. Daar kan dan een mooie vriendschap ontstaan.

Leren in het Voortgezet Onderwijs
Meestal brengt de middelbare school een nieuwe manier van leren met zich mee. Er wordt verwacht van de leerlingen dat ze aantekeningen maken in de les, thuis leren en daarbij zelf hun huiswerk inplannen. School zal hun daarbij de eerste weken ook begeleiden. Voor een hooggevoelig kind is het fijner wanneer dit een langere periode zou zijn. En is je hooggevoelig kind ook een beelddenker? Dan zal je kind het erg lastig vinden om structuur aan te brengen. Deze kinderen kunnen vaak niet goed overzien waarmee ze moeten beginnen. Vaak doen ze lang niets, stellen ze uit, waardoor het huiswerk opstapelt en ze in tijdnood geraken.
Plannen en structureren is een vaardigheid die behoort tot de executieve functies. En vaak hebben deze kinderen nog wel wat begeleiding hierin nodig.
Ik adviseer je dan ook om de eerste periode tijd te maken om je kind te helpen bij het plannen van het huiswerk. Kijk samen met je kind naar het huiswerk. Maak een overzicht van wat er morgen en later in de week af moet zijn en maak prioriteiten. Laat je kind inschatten hoeveel tijd het nodig heeft om het huiswerk te maken. Houd de tijd bij die daadwerkelijk is besteed aan het huiswerk. Help de eerste periode mee om de schooltas in te pakken.
Naarmate de weken verstrijken zal het huiswerk maken meer een routine worden en kun jij als ouder een stapje terug doen. Je hoeft alleen nog af en toe te controleren en uiteindelijk kan je kind zelfstandig zijn huiswerk maken en plannen.

De verschillende vakken
Er zijn veel lesmethoden in het onderwijs en vaak gebruikt een middelbare school verschillende methoden voor de vakken. Waardoor het ene lesboek geheel anders van opzet en opmaak is dan het andere boek. Waar de ene methode de lesstof heel gestructureerd en overzichtelijk aanbiedt zijn er ook methoden die vol staan met drukke, onrustige pagina’s met veel kleuren, foto’s en verschillende lettertypen. En juist bij deze laatste methoden kan jouw kind jouw hulp gebruiken. Breng samen met je kind context aan en geef hoofd- en bijzaken aan. Leg in je eigen woorden uit wat er staat of gebruik een mindmap. Leer je kind om hier zelf gebruik van te maken.

Boeiend?
In het middelbaar onderwijs is men vaak erg gericht op het analytisch denken. Dus het moeten aanleren van feiten en kennis en deze reproduceren d.m.v. proefwerken, toetsen en SO’s. Er is dan meestal weinig tot geen aandacht voor het creatieve denken. En dat is iets waar hooggevoelige kinderen vaak juist op ‘aan’ gaan. Houd dit goed in de gaten. Misschien loopt je kind vast in een teveel aan logica en structuur en te weinig uitgedaagd worden in zijn oplossingsgerichte en associatieve kwaliteiten. Dit kan uitputting en gebrek aan motivatie tot gevolg hebben. Waardoor de cijfers lager worden enz. enz.
Ga met school het gesprek aan voordat het zover komt. Misschien is het mogelijk om voor enkele vakken passende en uitdagende creatieve opdrachten te krijgen. Al is dit maar voor enkele uurtjes in de week, deze erkenning en het begrijpen vanuit school kan alle verschil maken.

Verplaats je in
Nu staan wij als volwassenen heel anders in het leven. We hebben allerlei ervaringen in onze rugzak zitten en weten (meestal) hoe hier of daar te handelen. En meestal denken wij en adviseren we onze kinderen ook vanuit die denkwijze. Verplaats je eens in je kind. Bedenk hoeveel hij/zij op zijn bordje krijgt door de overgang naar het Voortgezet Onderwijs. Dat heb je hierboven kunnen lezen. Besef dat jouw kind graag begrip van jou als ouder wil. Erken dat het zo is en probeer er voor je kind te zijn. Zorg voor voldoende rust, ontspanning en ontlading. Probeer voor balans te zorgen door bewust ruimte te maken om leuke dingen te doen. Van leuke dingen ontspant je kind ook en laadt weer energie op voor de volgende dag.

Ik wens jullie als ouders en jullie kind veel succes toe met de overgang naar het Voortgezet Onderwijs.